Artikel in bulletin „De Uitstraling" week 52, 2007
Eerselse werkt aan 'Leef gezond' boek voor Rwandese bevolking
„Dagen en avonden zaten we te schrijven"
Een 'Leef gezond' boek voor mensen in Rwanda, dat is het nieuwste project van de Eerselse Ria van de Ven-Gijsbers. Samen met enkele Rwandese vrouwen is ze bezig een boek samen te stellen waarin ze uitlegt waarom gezond eten belangrijk is en hoe je dit kunt klaar maken. De noodzaak van een dergelijk boek is groot want het belang van goede voeding is voor de Rwandese bevolking, die na de genocide 1994 voor 70% uit kinderen onder de 15 jaar bestaat, lang niet altijd duidelijk.
Door Franca Gilsing
Wie de eerste proefbladzijden van het 'Leef gezond' boek doorleest ziet vooral plaatjes van allerlei groenten, fruit, vis, en vleeswaren. De tekst is kort en eenvoudig. Om het boek van illustraties en recepten te voorzien komen Ria en de Rwandese Hacha van Heesewijk-Mukarusagara woonachtig in Eersel, wekelijks bij elkaar om ideeen uit te wisselen, plaatjes uit hun eigen kookboeken te zoeken en nieuwe recepten te schrijven. Als Rwandese weet Hacha hoe je een goede rwandese maaltijd kunt samenstellen, onmisbare informatie voor het boek. Tevens kan zij nieuwe teksten vertalen in het Kinyarwanda, de taal van de Rwandezen.
Goede doelen
Ria is al meer dan 13 jaar bezig met werkzaamheden in Rwanda. De Eerselse kwam in contact met een Rwandese priester waarna haar werkzaamheden begonnen. Het eerste project was het weeshuis Noël in Nyundo en daarna in 2000 het 'geitjesproject' voor de weeskinderen in de heuvels van Rwanda (zie artikel eerder verschenen in De Uitstraling, editie week 6, 2007). 'Gezinnen' (vaak bestaande uit een aantal jonge kinderen met een wat ouder kind aan het hoofd) kregen een geit waarvan ze de melk konden drinken, bovendien kon de geitenmest op het land gebruikt worden. Het eerst geboren lam gaven zij aan een ander gezin; op deze manier zijn de allerarmsten geholpen en breidde de geitenpopulatie zich langzaam maar zeker uit. Al vanaf het begin stimuleerde Ria met de priester en enkele anderen de bouw van schoon drinkwatervoorzieningen welke door de bevolking zelf werden gebouwd. Ook voorzagen ze de bevolking van zaadjes om de landbouw op gang te helpen.
Voedsel bereiden
Door bovengenoemde voorzieningen zou de bevolking ook gezonder kunnen koken. Tijdens de laatste reis van Ria van de Ven in augustus kwam ze er achter dat er helemaal niet gekookt werd. Ria: ”Toen we in augustus in het noord-oosten van Rwanda verschillende dorpen langsgingen om voorlichting te geven over AIDS en seksualiteit merkten we dat we nergens gekookt eten kregen. We kregen wat rauwe groenten, bananen, hooguit wat gekookte aardappelen maar verder niets. Ik vroeg aan de kinderen en aan enkele volwassenen hoe dit kwam. Toen bleek dat ze niet kookten omdat ze niet wisten hoe zij een gezonde maaltijd moeten maken. In deze cultuur worden zulke vaardigheden mondeling van ouder op kind doorgegeven maar deze kinderen hebben geen ouders meer.”
Nog tijdens de reis in augustus werden de eerste stappen genomen om het 'Leef gezond' boek samen te stellen. Samen met Béatrice Mukamana, een zuster die Ria in Rwanda heeft leren kennen, werd een begin gemaakt. Ria: “Dagen en avonden zaten we te schrijven in een schrift, allerlei recepten noterend die de zuster zich herinnerde. Je moet je voorstellen, ze hebben daar geen stroom; we moesten bij kaarslicht werken. Op de achtergrond hoorden we krekelgeluiden; het had iets romantisch,” zegt Ria met iets van een mijmering in haar stem. Afgesproken werd dat Ria in Nederland verder zou werken aan het boek. Met het 'orginele receptenschrift' uit Rwanda bij de hand en enkele Nederlandse kookboeken ter illustratie wordt het werk voortgezet.
 |
| (Update) In het 'Leef gezond' boek wordt voor weeskinderen en jonge gezinnen op begrijpelijke wijze beschreven wat het belang is van: zuiver drinkwater, hygiëne en gezonde voeding. |
Ria: “Dit wordt het eerste Rwandese 'Leef Gezond' boek na de genocide. Naast uitleg over verschillende etenswaren staat het boek ook vol met andere basisvoorwaarden voor gezonde voeding, zoals de samenstelling van een gezonde maaltijd, 'de schijf van vijf' gebruik van schoon water en hygiëne maar ook waarom het van belang is goede voeding te eten. De recepten in het boek staan onderverdeeld in een aantal categ&ëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëëuml;rieën zoals groenten, vlees, vis, brood- deegwaren, sauzen, soepen en kruiden. Daarnaast staan er ook enkele andere toepassingen van de etenswaren, zo hebben een aantal natuurlijke voedingsbronnen ook een medicinale werking. Ria: “Een goed voorbeeld zijn de zaadjes van de papaja. Wanneer deze gedroogd worden en vermalen helpen ze bij kinderen tegen wormpjes. Ook zo'n dingen staan in het boek. Daarom is het boek ook geen 'kookboek' maar een 'Leef gezond' boek, al besteden we vooral ruimte aan de bereiding van een gezonde maaltijd.”
Ria hoopt de eerste versie van het boek in januari mee te kunnen nemen wanneer ze weer naar Rwanda gaat: “We gaan die versie daar uitproberen. Met het boek trekken we langs verschillende dorpen en zullen les gaan geven : in 6 lessen zal het complete boek behandeld worden. Ik blijf er maar 3 weken maar Winnifrida Mukankuranga, een weduwe, zal na mijn vertrek doorgaan met lesgeven.”
Deze proefperiode is essentieel voor het succes van het 'Leef gezond' boek, zo legt Ria uit: “Ik denk wel dat we voor 90% goed zitten met het boek maar wie weet. Misschien komen we er daar achter dat er behoefte is aan andere recepten of dat we meer aandacht moeten geven aan het belang van goed bestek of pannen.” Eventuele veranderingen in het boek zullen in Nederland verwerkt worden. Hier hoopt Ria ook de uiteindelijke versie te gaan drukken. Hoewel de samenstellers van het boek alles op vrijwillige basis doen zal aan het publiceren van het boek drukkosten verbonden zitten. Ria is daarom op zoek naar sponsors. “We willen het boek ook in het Nederlands uitbrengen, voor belangstellenden. De opbrengst van de boeken gaat rechtstreeks naar Rwanda.”
|
